Noc Kupały 2022 - co to za święto? Jak i kiedy jest obchodzone?

Co to jest Noc Kupały? Wiele osób szuka odpowiedzi na to pytanie. Uroczystość wypada bowiem już niebawem. Jej inne nazwy to między innymi noc kupalna, kupalnocka, kopernocka, sobótka, sobótki, palinocka. Kościół wymyślił zaś własny odpowiednik dla tego święta - to wigilia św. Jana, czyli tzw. Noc świętojańska. Choć chrześcijaństwo dość skutecznie przejęło tradycję, większość obrzędów wciąż ma charakter bliski starosłowiańskim wierzeniom. W Polsce znajdziemy osoby świętujące zarówno Noc świętojańską, jak i pierwotną formę uroczystości, czyli Noc Kupały. Jak obchodzi się Noc Kupały? Kiedy wypada? Jakie zwyczaje są z nią związane? Czym są wianki? O tym w dalszej części artykułu.

Noc Kupały - święto ognia i płodności

Noc Kupały to słowiańskie święto związane z letnim przesileniem. Obchodzone jest w czasie najkrótszej nocy w roku, która wypada około 21-22 czerwca. Święto było powitaniem lata i oddaniem czci siłom natury - żywiołom ognia i wody oraz płodności. Jest to też święto miłości, dlatego wiele osób kultywujących wiarę przodków traktuje Noc Kupały jako alternatywę dla Walentynek. Gdy Chrześcijaństwo zaczęło się rozprzestrzeniać w Europie, Kościół próbował walczyć z Nocą Kupały. Tradycje kupalne okazały się jednak zbyt silne. Dlatego powstała obchodzona mniej więcej w tym samym czasie (noc z 23 na 24 czerwca) Noc świętojańska. W X i XI wieku nazwę "Kupała" Kościół próbował wywodzić od słowa "kąpać", co miało nawiązywać do Jana Chrzciciela dokonującego chrztów poprzez rytualną kąpiel. Językoznawcy twierdzą jednak, że słowo to nie ma nic wspólnego z biblijną postacią. Wyraz kupała pochodzi najpewniej od indoeuropejskiego "kump", oznaczającego zbiorowość - święto obchodzono bowiem gromadnie.

Noc Kupały i Noc Świętojańska: zwyczaje i tradycje

Obrzędy Nocy Świętojańskiej bezpośrednio nawiązują do zwyczajów starożytnych Słowian. Podczas święta rozpalało się ogniska, wokół których tańczyły dziewczęta. W płomienie wrzucano również zioła. Popularne było też skakanie przez ogień. Wszystko to miało zapewnić zdrowie, płodność i ochronę przed złymi mocami. Chrześcijaństwo dodało zwyczaj tradycyjnego święcenia wody.

Jeden z najpopularniejszych obrzędów Nocy Kupały to wianki - dawniej pary kojarzyła głównie starszyzna. Noc Kupały była wyjątkiem od tej reguły i pozwalała zatriumfować miłości. Młode dziewczęta plotły wiec wianki w które wpinały płonące łuczywo. Następnie puszczały je na rzece. W dole nurtu czekali chłopcy, którzy musieli wyłapać płynące w ich stronę wianki. Jeśli się to udało, wracali do świętującej wspólnoty i szukali właścicielki. Dzięki temu pary mogły się dobrać poza oficjalnymi swatami.

Jak się obchodzi obecnie Noc Świętojańską?

Obecnie znacznie więcej osób obchodzi Noc Świętojańską niż Noc Kupały, ale w sposobach świętowania poza Kościołem aspekt religijny nie jest szczególnie ważny. Tak jak przed wiekami, ognisko jest obowiązkowym punktem obchodów. Nocy Świętojańskiej często towarzyszą też koncerty i imprezy z okazji nadejścia lata. Popularne stało się także wypuszczanie w niebo chińskich latawców.