Demograficzna bombka tyka. Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym w Polsce może być większy niż prognozowano

Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym – prognozy KE a rzeczywistość

Zgodnie z prognozami Komisji Europejskiej, liczba osób w wieku produkcyjnym (20-64 lata) w Polsce ma spaść o 20 proc. do 2050 roku w porównaniu z rokiem 2022. Polski Instytut Ekonomiczny (PIE) zwraca jednak uwagę, że te prognozy mogą być zbyt optymistyczne.

Jak zauważył Tomasz Mądry z PIE, „W 2023 i 2024 r. w Polsce urodziło się 300 tys. mniej dzieci niż było to przyjęte w prognozach ONZ w 2022 r. W przyszłości populacja osób w wieku produkcyjnym może być jeszcze mniejsza niż podają prognozy Komisji Europejskiej”.

Oznacza to, że negatywne skutki zmian demograficznych mogą być odczuwalne szybciej i silniej, niż się spodziewano.

Współczynnik obciążenia demograficznego – Polska na tle Europy

PIE podkreśla, że starzejące się społeczeństwo i niski współczynnik dzietności stawiają Polskę w trudnej sytuacji demograficznej na tle innych krajów Unii Europejskiej.

• W 2022 r. Polska miała jeden z najniższych współczynników obciążenia demograficznego w Europie (31,9 osób w wieku 65+ na 100 osób w wieku produkcyjnym).
• Prognozy wskazują jednak na szybki wzrost tego wskaźnika.
• W 2045 r. współczynnik obciążenia demograficznego w Polsce ma wynieść 49,7.
• W 2070 r. wzrośnie do 63,7 – 7. najwyższy wynik w UE.

Jak zaznaczył Mądry, „Starzejące się społeczeństwo, wydłużająca się średnia długość życia oraz jeden z najniższych współczynników dzietności w UE sprawią, że Polska stanie się jednym z najbardziej obciążonych demograficznie państw UE”.

Europa Wschodnia – region najszybciej się wyludniający

PIE zwraca uwagę, że Europa Wschodnia będzie regionem, który w najbliższych dekadach będzie się wyludniał najszybciej. Polska, podobnie jak inne kraje regionu, stoi przed wyzwaniem zatrzymania i przyciągnięcia wykwalifikowanych pracowników:

• Prognozowane saldo migracji dla Polski do 2050 r. jest zerowe lub ujemne.
• Konieczność zatrzymania i przyciągnięcia wykwalifikowanych pracowników.

Rekomendacje PIE – jak złagodzić skutki kryzysu demograficznego?

PIE przedstawił szereg rekomendacji, które mają na celu złagodzenie negatywnych skutków zmian demograficznych w Polsce:

• Zatrzymanie i przyciąganie wykwalifikowanych pracowników (np. poprzez zatrudnianie imigrantów i zachęty do powrotu).
• Zwiększanie aktywności zawodowej kobiet (rozwój dostępu do opieki nad dziećmi, wspieranie równowagi między pracą a życiem prywatnym).
• Lepsze włączanie osób starszych do rynku pracy.
• Inwestycje w nowoczesne rozwiązania opiekuńcze i wsparcie dla nieformalnych opiekunów.