Spis treści
- Historia lodowej mumii
- Międzynarodowy spór o dziedzictwo
- Wartość naukowa
- Lodowa sensacja
- Wyprawy śladami Ötziego
Historia lodowej mumii
Tajemniczy Człowiek Lodu, czyli Ötzi, do doliny Schnalstal, znajdującej się w zachodniej części włoskiego Południowego Tyrolu/Südtirolu, przyciąga zarówno turystów wędrujących pieszo, jak i tych sunących na nartach. Do Tisenjoch, w którym go odkryto, nieustannie zjeżdżają się poszukiwacze przygód, chcący zgłębić tajemnice tego prehistorycznego podróżnika. Dlaczego jest tak sławny? Przez ponad 5 300 lat był zamrożony w lodzie – został odkryty dopiero 19 września 1991 roku. Na jego ciało natknęli się niemieccy turyści, Erika i Helmut Simonowie, podczas przeprawy przez lodowiec. Na początku sądzono, że to zwłoki z ostatnich lat. Jednak dalsze badania potwierdziły odkrycie niespodziewanie dobrze zachowanego prehistorycznego okazu.
Obok mumii były również zakonserwowane przedmioty: miedziany topór, ubrania z futer, a nawet resztki ostatniego posiłku. Na skórze Ötziego odkryto ponad 60 tatuaży – możliwe, że o znaczeniu rytualnym lub terapeutycznym. Naukowcy ustalili, że cierpiał na artretyzm, nietolerancję laktozy oraz infekcję Borrelia. Co ciekawe, udało się również prześledzić, co zjadł przed śmiercią (m.in. suszone mięso, zboża i zioła).
Międzynarodowy spór o dziedzictwo
To niezwykłe odkrycie doprowadziło do sporu dyplomatycznego między Włochami a Austrią. Mumia Ötziego początkowo trafiła do Włoch – do Muzeum Archeologicznego Południowego Tyrolu w Bolzano, czyli stolicy regionu. Austriacy jednak twierdzili, że powinna być eksponowana w ich kraju, gdyż pochodzi z Alp Ötztalskich, które geograficznie należą do Austrii. Spór przyciągnął międzynarodową uwagę, a ostatecznie Człowiek Lodu pozostał w muzeum w Bolzano, jednak oba kraje mają dostęp do danych naukowych i wyników badań.
Wartość naukowa
Odkrycie mumii Ötziego ma ogromne znaczenie dla nauki, gdyż umożliwia unikalny ogląd życia ludzi z epoki miedzi. Naukowcy intensywnie badali ciało, by dowiedzieć się więcej o diecie i zdrowiu, a nawet ustalić przyczyny śmierci tego neolitycznego wędrowca. Nowoczesne techniki, takie jak analiza genomu i wysokorozdzielcze prześwietlenia rentgenowskie, pozwoliły na poznanie wielu szczegółów z jego życia. Odkryto, że miał liczne obrażenia, które mogły przyczynić się do zgonu. Szczególnie intrygujące było znalezienie grotów strzały w jego ramieniu, co wskazuje na brutalną śmierć. Dodatkowo poznaliśmy niezwykły kunszt rzemieślniczy, z jakim wykonane zostały jego ubrania z futer, włókien roślinnych czy skór.
Lodowa sensacja
Miejsce, w którym żył ten pradawny wędrowiec, wciąż nie jest dokładnie określone, ale na pewno został odnaleziony w wysokogórskich rejonach doliny Schnalstal, poniżej szczytu Similaun na Tisenjoch. Gdyby ciało Ötziego znajdowało się 93 metry dalej, to stałoby się austriackim znaleziskiem – taka odległość dzieli je od obecnej granicy.
Odkrycie stanowi przełomowy moment w badaniach nad neolitem – pokazuje, że na alpejskich przełęczach Schnalstal już tysiące lat temu spotykali się przedstawiciele różnych kultur. A odnalezione narzędzia i ubrania, w tym czapka z futra niedźwiedzia i złożone buty wykonane z kilku warstw skóry, świadczą o tym, że rzemiosło epoki neolitu było na zaawansowanym poziomie.
Wieczny lód, który pokrywał te obszary, sprawił, że kolejne pokolenia mogą poznawać historię życia Człowieka Lodu.
Wyprawy śladami Ötziego
Pośród zimowego, alpejskiego krajobrazu doliny Schnalstal można przeżyć unikalne przygody i zgłębić historię okolic na kilka sposobów.
- Platforma widokowa Iceman Ötzi Peak - Na wysokości 3 251 m znajduje się spektakularna platforma, z której rozciąga się widok na miejsce odkrycia mumii Ötziego oraz okoliczne szczyty w dolinie Schnalstal. Wygodna kolejka linowa dowozi odwiedzających w okolice platformy, a ostatnie metry pokonuje się po zabezpieczonych schodach prowadzących na podwyższenie. Na szczycie znajdują się dodatkowe informacje w różnych językach, także po polsku.
- Wycieczka lodowcowa śladami pradawnego wędrowca - Niezapomniana wędrówka po wysokogórskich Alpach Ötztalskich kończy się w oryginalnym miejscu odkrycia lodowej mumii na Tisenjoch. W zależności od pory roku wyprawa odbywa się na dwa sposoby – zimą jako skitourowa ekspedycja, a latem w formie pieszej wędrówki. Doświadczeni przewodnicy górscy będą towarzyszyć uczestnikom w poznawaniu alpejskiej dziczy – niemalże takiej, pośród której niegdyś żył Ötzi. Trasa prowadzi przez imponujące formacje lodowcowe, ale wymaga dobrej kondycji fizycznej oraz doświadczenia górskiego.
- Narciarstwo i zimowe atrakcje w dolinie Schnalstal - Dzięki lodowcowi Schnalstal narciarze i snowboardziści mogą cieszyć się doskonałymi warunkami zjazdowymi od jesieni do wiosny. Stoki stanowią element zapierającego dech w piersiach krajobrazu lodowcowego Alp Ötztalskich, pośród którego niegdyś żył nasz prehistoryczny bohater. Z długiej trasy zjazdowej z lodowca rozciągają się spektakularne widoki na wysokogórskie pejzaże.
- ArcheoParc Schnalstal - Latem warto wybrać się również do archeologicznego skansenu w dolinie Schnalstal, by przenieść się w świat epoki neolitu. Dokładnie zrekonstruowane chaty, pokazy rzemieślnicze i interaktywna ekspozycja pozwalają wyobrazić sobie, jak 5 300 lat temu żył Człowiek Lodu. Odwiedzający mogą spróbować prehistorycznych technik łowieckich lub podejrzeć, jak rozpalano ogień bez współczesnych narzędzi.
- Muzeum archeologiczne w Bolzan - Wszyscy, którzy chcą bardziej zgłębić temat i zobaczyć samą mumię, powinni wybrać się do Ötzi Museum, czyli Muzeum Archeologicznego Południowego Tyrolu w Bolzano. Niezwykle rozbudowana i interaktywna wystawa pozwala też poznać najnowsze odkrycia naukowe dotyczące DNA, zdrowia i stylu życia tej prehistorycznej postaci. Atrakcja dla małych i dużych!
- Wirtualna wycieczka - Jeśli ktoś nie może osobiście dotrzeć w Alpy, to istnieje możliwość wirtualnego podejrzenia tego fascynującego miejsca. Kamera internetowa na lodowcu Schnalstal pokazuje zapierającą dech w piersiach panoramę w czasie rzeczywistym. Dodatkowo poruszającą historię Ötziego można śledzić też w trakcie wycieczki online po muzeum archeologicznym, co pozwoli na głębsze zanurzenie się w świecie Człowieka Lodu.
