Bulgoczące źródełka w okolicy Krakowa z fascynującą historią. Co mają wspólnego z wulkanami? Gdzie je znaleźć? Czym są?

Spis treści

1. Mofeta - co to takiego i co ma wspólnego z wulkanem?
2. Gdzie w Polsce są mofety?
3. Kosmonauci, algi i Związek Radziecki, czyli jak próbowano wykorzystać mofety w PRL-u

Marzy Wam się Islandia, ale ceny skutecznie odstraszają? Solfatar i fumarol wprawdzie w Polsce nie mamy, ale mofety owszem! Oraz całkiem sporo wygaszonych wulkanów. Sprawdźcie poniżej, czym właściwie są mofety, co mają wspólnego z wulkanami, gdzie je znaleźć i do czego próbował wykorzystać je Związek Radziecki.

Mofeta - co to takiego i co ma wspólnego z wulkanem?

Kiedyś wierzono, że to oddech piekła (w pobliżu od dwutlenku węgla ginęły owady i zwierzęta). Dziś już wiadomo, że mofeta to przejaw aktywności wulkanicznej (nic nie wybuchnie, spokojnie!) w postaci chłodnego wyziewu - tzw. ekshalacji. Wyróżnia się też wspomniane wyżej solfatary i fumarole. Pierwsza to wyziewy umiarkowanie gorące, drugą spotyka się przy aktywnych wulkanach - a więc nie w Polsce.

Aktywność wulkaniczna nie oznacza aktywnego wulkanu. W Polsce takich nie znajdziemy - wszystkie są wygasłe.

Zobacz w okolicy: Drezyny Regulice. Nieoczywista atrakcja okolic Krakowa idealna dla par i rodzin na weekend

Gdzie w Polsce są mofety?

Szukając ich, znajdziecie przynajmniej kilka nazw miejscowości łączonych z mofetami, jednak w rzeczywistości ekshalacje wulkaniczne w Polsce są tylko dwie:

• Najpopularniejsza mofeta znajduje się w Tyliczu. 
• Największa i najbardziej wydajna - Mofeta im. prof. Henryka Świdzińskiego mieści się we wsi Złockie. W jej pobliżu możemy natknąć się na więcej małych wyziewów. To ją przypisuje się często do wsi Jastrzębik, czy Muszyny i Szczawnika.

Obie znajdują się w województwie małopolskim, niedaleko Muszyny. Na naszej mapie zobaczycie, gdzie dokładnie znajdują się mofety (oraz polskie wulkany - do kilku jest stamtąd całkiem niedaleko).

Kosmonauci, algi i Związek Radziecki, czyli jak próbowano wykorzystać mofety w PRL-u

W latach 60. ubiegłego wieku, gdy wyścig kosmiczny trwał w najlepsze, ZSRR próbowało opracować wydajny sposób żywienia kosmonautów podczas długich lotów. Jednym z tropów były bogate w białko algi - rozwój słodkowodnych glonów miał być znacznie lepszy wspomagany dwutlenkiem węgla.

To właśnie moment, w którym na scenę wkraczają mofety z Tylicza, a wraz z nimi okoliczne źródła wody pełne dwutlenku węgla. Charakterystyczne betonowe kręgi to pozostałość właśnie z tamtych czasów - służyły do hodowli. W międzyczasie koncepcję zastosowania alg rozszerzono o zwierzęta gospodarskie. Tajne badania nad biomasą z glonów zlecono Instytutowi Zootechniki mieszczącemu się w niedalekim Krakowie.

W 1965 roku, po trzech latach badań, projekt w Tyliczu zakończono i przeniesiono prace do laboratoriów. Kręgi zasypano, a teren przeznaczono na ośrodek wypoczynkowy. Innowacyjny pomysł wykorzystania alg ostatecznie porzucono.

Zobacz też: Miejsca w Polsce, o których nie wiedzieliście, że są wulkanami. Gdzie je znaleźć i który jest największy? Mapa