Dowód osobisty w pociągu - dlaczego trzeba go pokazywać przy kontroli? Czy można się powołać na RODO? Zapytaliśmy Rzecznika PKP ICC - rozwiewa wątpliwości

Spis treści

1. Kupując bilet na pociąg, akceptujecie regulamin
2. Dowód osobisty przy kontroli biletów w pociągu. Skąd ten wymóg?
3. RODO - czy można odmówić pokazania dowodu osobistego w pociągu?
4. Co zrobić, by nie pokazywać dowodu? Jest jeden sposób
5. Co robić, jeśli naprawdę zapomnieliście zabrać dowodu osobistego w podróż pociągiem?

Podczas jazdy pociągiem często słychać dyskusje pasażerów z konduktorem podczas kontroli biletów. Powodem jest konieczność okazania dowodu osobistego przy korzystaniu z biletów elektronicznych - podróżni powołują się często na RODO, przekonują, że dowodu zapomnieli. Kłótnie na nic się nie zdadzą, a mogą poskutkować nawet nakazem opuszczenia pociągu. Po czyjej stronie jest racja?

O nakaz zapytaliśmy Rzecznika PKP Intercity.

Kupując bilet na pociąg, akceptujecie regulamin

Podczas zakupów przez internet bardzo łatwo zapomnieć o tym, że przeklikując się przez kolejne etapy zakupów zaznaczyliśmy, że akceptujemy regulamin - dziś robi się to wręcz odruchowo. Tymczasem to właśnie w regulaminie zawarte są istotne zapisy, regulujące - jak w przypadku przejazdów pociągiem - konieczność okazania dowodu tożsamości w przypadku podróży z biletem elektronicznym.

Konieczność okazania dokumentu tożsamości dotyczy pasażerów, którzy nabyli bilet elektroniczny, na którym umieszczono imię i nazwisko pasażera. Każdy, kto kupuje taki bilet musi zaakceptować regulamin, który określa warunki przewozu na podstawie takiego biletu. Akceptacja regulaminu oznacza, że pasażer zgadza się na warunki w nim określone. W regulaminach tych wskazujemy, że na bilecie będzie znajdowało się imię i nazwisko podróżnego, które trzeba podać podczas zakupu biletu i że będzie ono weryfikowane podczas kontroli biletów przez okazanie dokumentu potwierdzającego tożsamość – informuje Zespół prasowy PKP Intercity.

• Na trasę do Polski wyjechał świąteczny pociąg. Obsłuży połączenie do Warszawy

Dowód osobisty przy kontroli biletów w pociągu. Skąd ten wymóg?

Powód jest bardzo prosty - ma chronić przed fałszerstwami, również tymi na Waszą niekorzyść. Wasze imię i nazwisko nadaje biletowi unikalność, z kolei dowód pozwala zweryfikować, że to rzeczywiście Wy go kupiliście.

Pokazanie dokumentu, który potwierdza tożsamość, pozwala stwierdzić, że dana osoba jest tą, której imię i nazwisko znajdują się na bilecie i która zawarła z nami umowę przewozu. Z kolei umieszczenie imienia i nazwiska na biletach elektronicznych (kupowanych przez serwisy internetowe i aplikacje mobilne) jest konieczne dla zapewnienia unikalności tych biletów.

Dowód osobisty stanowi więc zabezpieczenie. Gdyby ktoś skopiował Wasz bilet, bez odpowiedniego dokumentu potwierdzającego tożsamość nie będzie mógł go w Waszym imieniu wykorzystać. Naturalnie jest też zabezpieczeniem dla przewoźnika - ma ograniczyć oszustwa.

W odróżnieniu od biletów wydanych w kanałach tradycyjnych, bilety elektroniczne nie zawierają zabezpieczeń, które uniemożliwiałyby ich kopiowanie. Bilety elektroniczne często wystawiane są w postaci pliku PDF i mogą być kopiowane, przesyłane oraz drukowane dowolną liczbę razy. Kopię biletu elektronicznego można uzyskać, np. przez zrzut ekranu, fałszywą aplikację pozorującą zachowanie się aplikacji oryginalnej lub zapisanie biletu w dwóch różnych urządzeniach.

Z powyższych względów konieczne jest zapewnienie cechy unikalności biletów elektronicznych, co następuje dzięki ustaleniu tożsamości okaziciela biletu. Potwierdzenie zgodności imienia i nazwiska pasażera z danymi wskazanymi na bilecie pozwalają nam wykluczyć nadużycia (np. potwierdzamy prawdziwość biletu czy wykluczamy korzystanie z tego samego biletu przez różne osoby).

RODO - czy można odmówić pokazania dowodu osobistego w pociągu?

Jeśli liczyliście, że argument z bezprawnego przetwarzania danych osobowych pozwoli Wam uniknąć okazywania dowodu podczas kontroli biletów, mamy dla Was złe wieści. Nakaz przedstawienia dowodu osobistego nie tylko jest zgodny z prawem, ale i - w wyniku kontroli - został pod tym właśnie kątem dokładnie przeanalizowany. Wynik kontroli nie pozostawia wątpliwości.

Dane osobowe, w postaci imienia i nazwiska mamy prawo przetwarzać. Dane te przetwarzamy zgodnie z prawem unijnym i polskim [...]. Sprawa stosowania rozwiązania polegającego na potwierdzaniu tożsamości przy kontroli biletów imiennych elektronicznych była przedmiotem kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który podzielił stanowisko i argumentację PKP Intercity i uznał, że jest to rozwiązanie niezbędne dla celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez Spółkę jako administratora.

Co zrobić, by nie pokazywać dowodu? Jest jeden sposób

Jeśli nie jesteście w stanie zgodzić się na wymóg pokazywania dowodu osobistego podczas kontroli, jest na to rozwiązanie - kupując bilety stacjonarnie, otrzymujecie bilet fizyczny zabezpieczony przed kopiowaniem. Nie podlegacie wtedy obowiązkowi potwierdzenia tożsamości - taki bilet nie jest imienny, a o jego unikalności zaświadczają inne cechy.

[...] Zawarcie umowy przewozu za pośrednictwem serwisów elektronicznych lub aplikacji mobilnych, jest dobrowolne. Jeśli pasażer nie akceptuje warunków, które określiliśmy w regulaminach tych serwisów i aplikacji, to może kupić bilet w inny sposób, który nie wymaga podania imienia i nazwiska, np. w kasie biletowej lub biletomacie.

Co robić, jeśli naprawdę zapomnieliście zabrać dowodu osobistego w podróż pociągiem?

Jeśli zapomnieliście zabrać dowodu, pobierzcie aplikację mObywatel (w pociągach ICC usprawniono już WiFi) i postępujcie zgodnie z instrukcją - dowód osobisty w wersji elektronicznej (mDowód) od maja 2023 jest dokumentem ważnym na terenie Polski. Możecie się przy jego pomocy wylegitymować.

Zobacz też: Pociągiem po Europie. Gdzie dojedziemy koleją taniej niż samolotem? Kierunki, ceny, jak kupić tanie bilety