10 faktów łączących Maltę z Polską. Niektóre mogą zaskoczyć

1. Chrześcijaństwo

Oba kraje zbudowały swoją tożsamość w oparciu o przywiązanie do wiary chrześcijańskiej. O ile w Polsce, licząc od Chrztu Polski, ta spuścizna liczy sobie ponad 1000 lat, o tyle na Malcie jest ona nieco starsza. Sięga ona 60 roku po narodzeniu Chrystusa i jest związana z historią św. Pawła, który w owym czasie wylądował w tym śródziemnomorskim kraju.

Tak jak symbolem wielu mniejszych miejscowości w Polsce są wciąż przydrożne kapliczki, tak na Malcie pełnią one podobną rolę. Jest ponad 360 i są rozsiane po całym archipelagu. Mówi się, że jeden przypada na każdy dzień roku.

2. Szczególna rola papieża-Polaka

Wśród papieży szczególną rolę na kartach historii Malty zapisał się Jan Paweł II. Było to związane z jego pielgrzymką do tego śródziemnomorskiego kraju, która odbyła się w maju 1990 roku.

Jako pierwszy papież w historii odprawił mszę na dziedzińcu sanktuarium Ta’Pinu, która nazywana jest "maltańską Fatimą" i znajduje się na wyspie Gozo. Przyczynił się on do wzrostu popularności tego miejsca wśród katolików na całym świecie. Do historii przeszedł także gest Karola Wojtyły. Jan Paweł II umieścił aureolę ze złotych gwiazd wokół głowy Madonny z Ta’Pinu znajdujący na ołtarzu tej bazyliki. Tym samym papież-Polak zapoczątkował tradycję wśród kolejnych papieży. Dla każdego Biskupa Rzymu wybierającego się na Maltę, wizyta w Bazylice Ta’Pinu to rzecz święta wraz trzykrotnym odmówieniem "Zdrowaś Maryjo".

O roli wspomnianej pielgrzymki Jana Pawła II na Malcie świadczy także pewien posąg. Kristu tal-Bahhara (Chrystus Żeglarzy) powstał jako forma upamiętnienia wizyty papieża-Polaka w maju 1990 roku. Liczący 3 metry długości, przedstawia on Jezusa Chrystusa, który wyciąga ramiona, chroniąc żeglarzy przepływających 25 metrów nad nim na powierzchni wody. Zanim jednak Kristu tal-Bahhara znalazł się pod wodą, został osobiście pobłogosławiony przez papieża Jana Pawła II. Można go podziwiać pod wodą w okolicach Qawra (północnej części Malty).

3. Wartości

Maltańczycy cenią sobie podobne wartości, jak Polacy. Mowa o szczególnym znaczeniu rodziny, historii oraz wolności. Warto zaznaczyć, iż te dwa ostatnie elementy są związane z tym, iż oba kraje musiały walczyć o swoją wolność. W przypadku Malty mowa jest o m.in. okupacji francuskiej oraz angielskiej. Dla mieszkańców Malty dzień 21 września pełni tę samą rolę, co w Polsce 11 listopada - Dzień Niepodległości. W przypadku Polski jest to rocznica odzyskania niepodległości w 1918 roku, w przypadku Malty - uwolnienia się od okupacji brytyjskiej, która ostatecznie zakończyła się w 1964 roku.

4. Sport

W Polsce, jak i na Malcie sportem narodowym jest piłka nożna. Pomimo że zespoły z tego śródziemnomorskiego kraju nie mogą się pochwalić szczególnymi osiągnięciami, to jego mieszkańcy są zagorzałymi fanami czołowych lig piłkarskich. Mowa o lidze włoskiej, hiszpańskiej i angielskiej, czyli podobnie, jak to ma miejsce w Polsce. Ale piłkarskie akcenty nie kończą się na oglądaniu zmagań w telewizji czy na stadionach.

W czerwcu tego roku polski bramkarz Marcel Zapytowski, grający w klubie Korona Kielce, dołączył do Birkirkara FC - jednego z czołowych maltańskich klubów piłkarskich. Został on do niego wypożyczony i będzie grał w jego barwach w sezonie 2023/2024. Mówi się również o tym, że Zapytkowski może zostać w Birkirkara FC na stałe. 

Maltańskich piłkarzy można także odnaleźć w rodzimej Ekstraklasie. Jednym z nich jest Matthew Guillaumier, który gra jako pomocnik w klubie Stal Mielec. Warto także dodać, że jest on podporą narodowej reprezentacji Malty.

Na polskie akcenty można natknąć się także w maltańskim sporcie, w szczególności związanym z wodą. W zeszłym roku podczas jubileuszowej, 40. edycji Enemed Malta-Sicily Windsurf Crossing - prestiżowego wydarzenia windsurfingowego odbywające się na dystansie 110 km pomiędzy Maltą a Sycylią - Polak ustanowił nowy rekord. Mowa o 20-letnim Kamilu Manowieckim, który pokonał trasę z Valletty (Malta) do Pozzallo (Sycylia) w czasie 2 godzin 13 minut. Co ciekawe, echa tego wyjątkowego zwycięstwa i rekordu polskiego żeglarza nie ucichły po dziś dzień.

Archipelag maltański, a w szczególności jej cześć - wyspa Gozo - jest kojarzona ze zjawiskowych miejsc do eksploracji przez fanów nurkowania. Kluczową częścią tej społeczności jest Dawid Tran Van - polski rekordzista świata we freedivingu w kategorii CWTB (constant weight with fins/bifins - nurkowanie z określoną wagą początkową, z użyciem płetw) z 2023 roku. Osiągnięcie to nie byłoby możliwe bez doskonalenia swoich umiejętności przez Dawida w wodach Gozo, które nazywa on "rodzimymi wodami". Ogólnie rzecz biorąc, freedivingowa podróż Polaka rozpoczęła się na Gozo, gdzie również mieszka. Dawid reprezentuje więc nie tylko Polskę, ale i Maltę na arenie międzynarodowej.

5. Razem do Europy

W przyszłym roku minie 20 lat od wejścia Polski do Unii Europejskiej. Warto dodać, że w 2004 roku uczyniła to razem z Maltą oraz pozostałymi ośmioma krajami (Cypr, Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Węgry). Do tej pory to wydarzenie jest uznawane za największe rozszerzenie w historii Unii Europejskiej.

6. Polscy aktorzy oraz artyści na Malcie

Od lat Malta pozycjonuje się także jako idealna destynacja dla produkcji filmowych. To tam powstawały takie głośne realizacje jak m.in. "Gra o Tron", "Troja", "Kapitan Phillips". Jesienią tego roku w polskich kinach będzie można zobaczyć "Napoleona" z Joaquinem Phoenixem w roli głównej. W przyszłym rok będzie można obejrzeć "Gladiatora 2", który właśnie powstaje na Malcie. Warto dodać, że pierwsza część tego kultowego filmu Ridleya Scotta powstała także w tym śródziemnomorskim kraju.

Na Malcie są także realizowane produkcje filmowe, w których można natknąć się na polskie akcenty. Przykładem tego jest film "Compulsion" w reżyserii Neila Marshalla. W tym psychologicznym thrillerze będzie można zobaczyć rodzimą aktorkę Annę-Marię Sieklucką.

Przepiękne krajobrazy Malty można także podziwiać w teledyskach polskich muzyków. Na początku tego roku Michał Szczygieł zaprezentował swój nowy singiel pt. "Nowe sytuacje". Był on kontynuacją poprzedniego utworu "Adrenalin", który zdobył ogromną popularność wśród odbiorców - na samym YouTube ma on ponad 10 milion wyświetleń. Do "Nowych sytuacji"powstał teledysk, który był kręcony właśnie na Malcie.

7. Malta drugim domem dla Polaków

Rokrocznie wzrasta zainteresowanie Maltą jako miejsce do odwiedzenia przez Polaków. W 2022 r. wyspy maltańskie odwiedziło 143 tys. Polaków. Pozytywne wyniki od stycznia do czerwca 2023 r. w porównaniu z tym samym okresem w 2019 r. (rekordowy rok) oznaczają wzrost o 55%.

Wielu z nich powraca na do tego śródziemnomorskiego kraju. Niektórzy z nich decydują się tam zostać na stałe. Obecnie na Malcie polska mniejszość liczy już 4 tysiące osób. Pomimo, że jest to niewielka grupa, to jest ona aktywna w życiu społeczno-kulturalnym tego kraju. Warto dodać, że wiosną tego roku otwarto na Malcie Ambasadę Polski.

8. Gorąca linia

Według danych udostępnionych przez Międzynarodowy Port Lotniczy Malta (najważniejszy port lotniczy w tym kraju), w 2022 roku odbyło się 1788 lotów pomiędzy tym śródziemnomorskim krajem, a polskimi portami lotniczymi (Warszawa-Chopin, Warszawa-Modlin, Poznań, Wrocław, Kraków, Gdańsk, Katowice). Ich liczba daje im 5. miejsce na liście najważniejszych połączeń dla Malty.

9. Język

W Polsce najbardziej popularnym językiem obcym jest angielski. Według danych w stopniu komunikatywnym posługuje się nim 75% Polaków. Z uwagi na wpływy brytyjskie, na Malcie język angielski to ich drugi język. Językiem urzędowym jest tam zarówno maltański, jak i angielski. Dla wielu Polaków, chcących się uczyć języka Shakespeare'a w naturalnych warunkach, wybiera właśnie Maltę do tego typu celów. Przemawia za tym zarówno pogoda, jak i aktywne podejście do nauki tego języka.

10. Jedzenie potrafi łączyć

Pomimo że kuchnie obu państw zostały ukształtowane przez zupełnie inne wpływy, można odnaleźć między nimi pewne podobieństwa. Są nimi pierogi. Na Malcie są one powszechnie znane jako ravioli (odznak wpływów kuchni włoskiej). Kolejną rzeczą, która łączy oba państwa pod względem jedzenia, jest dominacja dań mięsnych.