Choć obecność sztucznej inteligencji w świecie sztuki wciąż budzi wiele obaw i kontrowersji, to nie można odmówić jej także wielu zasług w tej dziedzinie. Niedawno pisaliśmy o tym, że współczesny artysta hiszpański Fernando Sánchez Castillo posłużył się AI żeby odtworzyć spalony obraz Velázqueza. Sztuczna inteligencja nie tylko tworzy i odtwarza sztukę, ale także pomaga zweryfikować autentyczność dzieł, które trafiają na rynek.
Aukcje pełne falsyfikatów
O tym, jak skuteczną pracę wykonało to narzędzie, przekonała się doktor Carina Popovici, specjalistka określająca autentyczność dzieł sztuki. Badaczka postanowiła przeanalizować aukcje na platformie eBay i wykorzystała do tego mechanizmy sztucznej inteligencji. Wyniki okazały się zatrważające - algorytmy AI wskazały aż 40 fałszywych prac, które zostały wystawione na sprzedaż jako oryginalne dzieła znanych twórców. Wśród wyszczególnionych falsyfikatów pojawiły się m.in. obrazy, których twórcami mieli być Claude Monet i Auguste Renoir.
Fałszywy biznes
Oczywiście, podróbki dzieł klasyków mają ceny na miarę ich domniemanych autorów. Falsyfikat ""Lasu ze strumieniem" Moneta wyceniono na 599 tys. dolarów. Innym przykładem był "autentyczny" szkic Renoira, za który trzeba by było zapłacić 165 tys. dolarów. To tylko pokazuje, jak ryzykowne są zakupy na aukcjach internetowych. Opublikowane zdjęcia, które wyłapała sztuczna inteligencja, trudno ocenić gołym okiem jako autentyk czy podróbkę. Faktem jest, że na falsyfikatach zarabia się ogromne pieniądze, a wytypowane podróbki to jedynie wierzchołek góry lodowej. Na samym eBayu z pewnością jest ich znacznie więcej, a to przecież nie jedyna platforma z aukcjami dzieł sztuki.
Czy AI przejmie kontrolę nad weryfikacją autentyczności dzieł sztuki?
Platforma wydała oświadczenie, w którym zapewnia, że nie zezwala na sprzedaż falsyfikatów, ani nieautoryzowanych kopii dzieł. Co więcej, serwis deklaruje, że także wykorzystuje AI do wykrywania takich nadużyć, zajmują się tym również wewnętrzni śledczy. Tylko w 2022 r. administratorzy eBay zablokowali aż 88 mln ogłoszeń, w których przedmiotem sprzedaży były fałszywe dzieła.
Podróbki z eBaya odnalezione przez doktor Carina Popovici przy wykorzystaniu IA, to nie jedyne jej sukcesy w tej materii. Szwajcarska firma Art Recognition, której szefową jest Popovici, ma na swoim koncie analizę ponad 500 dzieł sztuki. To właśnie tej jednostka badawcza potwierdziła autentyczność obrazu Petera Rubensa "Widok Het Steen wczesnym rankiem" z kolekcji National Gallery w Londynie.
Czy sztuczna inteligencja zastąpi ludzkie oko w kwestii weryfikacji dzieł sztuki? Na pewno będzie coraz częściej wykorzystywana w tym celu, bo - jak pokazuje przykład badań doktor Popovici - AI widzi znacznie więcej i potrafi uznać za falsyfikat płótno, w którego autentyczność wierzą nawet doświadczeni eksperci.
