Spis treści
- Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: najważniejsze informacje
- Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: streszczenie
- Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: interpretacja
- I na koniec kilka słów dla ambitnych
Ignacy Krasicki to osiemnastowieczny poeta, prozaik, publicysta, a także biskup warmiński i arcybiskup gnieźnieński. Tworzył w epoce oświecenia. Ten okres literacki cechuje wiara w naukę i rozum ludzki. Wiedza była największą wartością. Odrzucano wszelkie twierdzenia, których nie dało się potwierdzić poprzez doświadczenie, a także gusła i zabobony. „Hymn do miłości Ojczyzny” jest jednym z najpopularniejszych utworów Krasickiego, jednak jego interpretacja może przysporzyć wielu kłopotów. Dzięki temu opracowaniu zrozumiesz, co autor miał na myśli i unikniesz stresu na lekcji języka polskiego.
Przeczytaj albo posłuchaj tego nagrania do końca i dowiedz się, jakie ważne motywy pojawiają się w tym hymnie i czym charakteryzuje się jego budowa.
Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: najważniejsze informacje
„Hymn do miłości Ojczyzny” to pierwszy utwór, który należy do polskiej liryki patriotycznej. Ukazał się w tysiąc siedemset siedemdziesiątym czwartym roku, czyli dwa lata po pierwszym rozbiorze Polski. W tym okresie pełnił funkcję narodowego hymnu. Ze względu na swoje przesłanie został także ustanowiony hymnem Szkoły Rycerskiej założonej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na początku drugiej połowy osiemnastego wieku. Głównym motywem w utworze jest miłość do ojczyzny. Jest to często poruszany przez Krasickiego temat. W swoich innych dziełach poeta skupiał się też na potępianiu ciemnoty, wiary w zabobony, a także lizusostwa i imprezowego stylu życia szlachty.
Już sam tytuł hymnu może cię naprowadzić na właściwą interpretację utworu. Hymn to gatunek liryczny wyróżniający się podniosłym stylem i pochwalnym charakterem. Przez poetów był uważany za świetny sposób na oddanie czci wartościom takim jak Bóg, honor i ojczyzna.
Podmiotem lirycznym w utworze jest osoba kochająca ponad życie swój kraj, co dokładniej przedstawimy w dalszej części nagrania. Słuchaj uważnie! Warto zaznaczyć, że nie sposób określić płci ani wieku podmiotu lirycznego, a także innych jego cech, a nawet poglądów. Bardzo możliwe, że autor uznał to za zbędne, mogące zaburzyć właściwy odbiór dzieła.
Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: streszczenie
Analizę „Hymnu do miłości Ojczyzny” przeprowadzimy, skupiając się każdorazowo na dwóch wersach utworu. Najpierw je przytoczymy, a następnie omówimy. Gotowy? Zaczynamy!
Święta miłości kochanej ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe!
Hymn rozpoczyna się apostrofą, czyli bezpośrednim zwrotem do osoby, idei, pojęcia lub wydarzenia. W tym wypadku adresowana jest do miłości do ojczyzny, którą może poczuć jedynie pewna grupa osób. Uprzywilejowani do tego są poczciwi, czyli osoby życzliwe, kierujące się w życiu takimi zasadami jak poszanowanie tradycji, męstwo, cnota. Co ważne, w tym dwuwersowym fragmencie określono zarówno temat hymnu, jak i jego nadawcę oraz odbiorcę. Nadawca ceni sobie wartości takie jak honor, uczciwość i wierność. Uważa się, że może być nim sam autor – Ignacy Krasicki.
Dla Ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla Ciebie więzy, pęta niezelżywe.
Jak możesz usłyszeć, tekst ten napisany jest nieco archaicznym i zapewne czasem niezrozumiałym językiem. Nie martw się, to nic dziwnego, biorąc pod uwagę datę jego powstania. Zjadłe trucizny to trucizny jadowite, niesmaczne. Z kolei niezelżywe więzy i pęta to niewola, która nie stanowi dla podmiotu lirycznego obrazy, nie hańbi go. Wszystko dlatego, że jest więziony dla dobra i wolności ojczyzny. Warto zaznaczyć, że właśnie w tym utworze po raz pierwszy w historii polskiej literatury miłość do rodzimego kraju została utożsamiona z fizycznym cierpieniem i śmiercią. Obowiązkiem każdego patrioty powinno być, gdy jest to konieczne, przyjęcie bólu dla ojczyzny z uśmiechem na ustach. Pamiętaj też, że podkreślona tutaj została wartość i piękno ojczyzny. Podmiot liryczny uważa ją za doskonałość, której mogą zaszkodzić czyny ludzi chcących ją zniszczyć, jednak osoba mówiąca do tego nie dopuści. Będzie walczył za i dla ojczyzny, dopóki starczy mu sił.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
W tym fragmencie ważne jest wyjaśnienie, w jakim kontekście należy rozumieć czasownik „kształcić” oraz czym są „rozkoszy prawdziwe”. Poprzez kształcenie rozumiane jest tutaj udoskonalanie. Być może słowo „rozkoszy” rozumiałeś instynktownie, ponieważ jest to znana ci liczba mnoga słowa „rozkosz”, która aktualnie brzmi „rozkosze”. W tych dwóch linijkach tekstu autor wciąż wychwala ojczyznę. Blizny poniesione w walce za nią są chwalebne, osoby walczące powinny być dumne z powodu ich powstania, a także szczęśliwe, że mogły wziąć udział w walce, służąc ojczyźnie. Za godną pochwały uważana jest także śmierć w obronie ojczyzny. Rodziny i bliscy poległych w walce, a także wszyscy obywatele powinni być dumni z takiej śmierci. W oczach autora Polska jest miejscem bezpiecznym. Możliwe jest odnalezienie w niej prawdziwego szczęścia. Jest to swojego rodzaju odpłata ojczyzny za trud poniesiony przez jej mieszkańców dla jej dobra.
Byle Cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.
Ostatnie dwa wersy utworu są kontynuacją myśli autora, że walka za ojczyznę jest powodem do dumy. Nieistotna jest cena, jaką przyjdzie zapłacić za ocalenie jej wolności. Powinno to stanowić nadrzędną wartość w życiu każdej osoby uważającej się za patriotę. Sam podmiot liryczny uważa się za patriotę, ponieważ jest człowiekiem, któremu niestraszna jest bieda lub śmierć, by okazać wsparcie Polsce. Ba, to nie wszystko. Dla autora oddanie życia za ojczyznę lub poniesienie obrażeń w walce o nią jest wyrazem prawdziwego, głębokiego patriotyzmu. Na takie poświęcenie nie zdobyłby się każdy, ponieważ, bądźmy szczerzy – takie podejście jest podszyte lekkim szaleństwem. Nieco wyprzedzając i nawiązując do środków stylistycznych pojawiających się w utworze, na których skupimy się za chwilę, warto zwrócić uwagę na to, że autor zastosował tutaj powtórzenia. Mają one na celu ukazanie emocjonalnego zaangażowania podmiotu lirycznego w przekazywaną przez niego treść.
Hymn do miłości Ojczyzny - Ignacy Krasicki: interpretacja
„Hymn do miłości Ojczyzny” można uznać za utwór jednowątkowy. Najważniejszym motywem, który się w nim pojawia, jest patriotyzm postrzegany jako nadrzędna wartość i cnota. Podobna tematyka poruszana jest między innymi w pieśniach Jana Kochanowskiego, który tworzył w renesansie czy utworach Adam Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, najważniejszych poetów romantyzmu, a więc epoki, która nadeszła po czasach twórczości Krasickiego. Ważnym wątkiem jest także ojczyzna. W tym przypadku również można zestawić twórczość Ignacego Krasickiego z dziełami Jana Kochanowskiego. „Hymn do miłości Ojczyzny” może być wykorzystany przy pisaniu wypracowań na temat Polski i Polaków. Ten motyw występuje w wielu utworach pochodzących ze wszystkich epok – zarówno ze średniowiecza, jak i z literatury współczesnej. Bardzo często wątek ten pojawia się także w sztuce. Utwór Krasickiego można wykorzystać również w wypracowaniach, które poruszają tematykę polskich hymnów narodowych. Hymniczne pieśni patriotyczne zaczęły pojawiać się w Polsce w trzynastym wieku. Były popularne także w okresie zaborów (między innymi „Mazurek Dąbrowskiego” czy „Boże, coś Polskę”), a także w czasie pierwszej i drugiej wojny światowej oraz okresu międzywojennego. Jak widzisz, „Hymn do miłości Ojczyzny”, choć jest utworem krótkim, to nie brak w nim treści. To bogactwo sprawia, że można śmiało wykorzystać go w wielu pracach pisemnych, które odnoszą się do walki o wolność, miłości do ojczyzny i kwestii patriotyzmu.
„Hymn do miłości Ojczyzny” stanowi nie tylko prawdziwą skarbnicę motywów, treści i przekazów, ale i środków stylistycznych. Pierwszym z nich, na który należy zwrócić uwagę, jest wspomniana wcześniej apostrofa, będąca bezpośrednim zwrotem do kogoś lub czegoś – w tym przypadku jest to umiłowanie ojczyzny. W hymnie obecna jest także anafora, czyli rozpoczęcie więcej niż jednego wersu od tych samych słów. Pojawia się w trzeciej i czwartej linijce w słowach: „dla ciebie”. W utworze nie brakuje też powtórzeń, na przykład „nie żal”. W tekście znajdują się także personifikacje, czyli figury nadające przedmiotom nieożywionym lub zwierzętom ludzkie cechy. Poza tym pamiętaj, że w hymnie pojawia się wiele epitetów, to znaczy przymiotników, rzeczowników lub imiesłowów określających rzeczownik. W przypadku „Hymnu do miłości Ojczyzny” rolę epitetów najczęściej pełnią przymiotniki.
„Hymn do miłości Ojczyzny” Ignacego Krasickiego można w skrócie nazwać programem patriotyzmu. Jest on bardzo radykalny, ponieważ wymaga od wiernych ojczyźnie obywateli całkowitego oddania i poświęcenia. Najprawdopodobniej na Krasickim wzorowali się pisarze z okresu romantyzmu, epoki, w której tendencje patriotyczne były wyjątkowo silne. W tym czasie nurt liryki patriotycznej przeżywał swój rozkwit. Co ważne, Krasicki jest uważany za prekursora romantycznego myślenia. Wróćmy jednak do jego hymnu. Według podmiotu lirycznego wiernie służenie ojczyźnie nie powinno być uważane przez Polaków za przykry obowiązek. Obywatele mają być dumni z możliwości cierpienia za wolność swojej ojczyzny. Służenie jej powinno być uważane za największy zaszczyt, jakiego można doświadczyć w życiu. Świadczyło o prawdziwym oddaniu i męstwie. Hymn ten mógł mieć także na celu uświadomienie Polakom, że należy walczyć o ojczyznę i zjednoczyć się w trudnym dla niej czasie. Utwór powstał w momencie, gdy niebezpieczeństwo kolejnych rozbiorów stawało się coraz bliższe, dlatego konieczne wydawało się ogromne poświęcenie, by móc wyrwać kraj ze szponów zaborców. Co ciekawe, mimo upływu czasu hymn niewiele stracił na swej aktualności. Stanowi manifest prawdziwego patrioty, jednak można interpretować go bardziej metaforycznie, adaptując do dzisiejszych realiów i odzierając nieco z dramatyzmu.
I na koniec kilka słów dla ambitnych
Zakończyliśmy zasadnicze omówienie utworu. Zachęcamy cię jednak do wysłuchania kilku dodatkowych ważnych informacji na temat analizowanego hymnu, dzięki którym będziesz mógł zaimponować nauczycielowi przy odpowiedzi ustnej lub podczas klasówki. Zwróć uwagę na budowę utworu, która jest stychiczna. Oznacza to, że nie podzielono go na strofy lub inaczej zwrotki. Składa się z ośmiu niepodzielonych wersów. Jest to jedenastozgłoskowiec – w każdym z wersów występuje jedenaście sylab. Na pewno znasz lub poznasz w przyszłości więcej utworów tego typu. Może być to na przykład „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego, „Monachomachia” Ignacego Krasickiego – zauważ, że to jego kolejny jedenastozgłoskowiec, czy „Boska komedia” Dantego Alighieri.
W „Hymnie do miłości Ojczyzny” pojawia się też średniówka, czyli wewnętrzny podział wersu po piątej sylabie. To stały układ w jedenastozgłoskowcach pisanych w języku polskim. Utwór ma regularną budowę. Cechuje go duża rytmiczność. Warto zapamiętać, jakie cechy mają rymy w tym hymnie. Są dokładne, żeńskie i nieparzyste (układ ab ab ab cc). Przy jego omawianiu warto, abyś przypomniał sobie, czym są rymy żeńskie. W rymach żeńskich występuje zgodność brzmienia samogłosek w przedostatniej i ostatniej sylabie.
Omawiając „Hymn do miłości Ojczyzny”, warto wspomnieć także o innych utworach, które odgrywały rolę hymnów państwowych. Należą do nich między innymi „Bogurodzica”, która powstała w średniowieczu na przełomie trzynastego i czternastego wieku, „Mazurek Dąbrowskiego” Józefa Wybickiego z roku tysiąc siedemset dziewięćdziesiątego siódmego oraz „Rota” Marii Konopnickiej z tysiąc dziewięćset ósmego roku. Najważniejszym hymnem, który należy znać, jest „Mazurek Dąbrowskiego”. Zarówno on, jak i „Hymn do miłości Ojczyzny” są utworami powstałymi w tej samej epoce literackiej – w oświeceniu. Pisząc wypracowania na temat tego hymnu, można zwrócić uwagę także na utwory, w których ojczyzna ukazana jest jako coś mało znaczącego, wręcz żałosnego i godnego pogardy. Motyw ten pojawia się w „Pejzażu” Stanisława Grochowiaka oraz w „Modlitwie dziękczynnej z wymówką” Andrzeja Bursy. Są to utwory z nurtu literatury współczesnej, dlatego można w świetny sposób ukazać, jak na przestrzeni wieków kształtowało się postrzeganie ojczyzny, Polski oraz patriotyzmu. Ostatnią ważną informacją, którą każdy ambitny uczeń powinien zapamiętać, jest fakt, że „Hymn do miłości Ojczyzny” jest parafrazą „Pieśni do doskonałości” Arystotelesa.
