Spis treści
- Antygona - streszczenie
- Antygona - Sofokles: motywy i opis bohaterów
- Antygona - cechy tragedii antycznej
- Antygona - dla ambitnych
Żył sobie Edyp, władca, który ożenił się z własną matką. Ślub z własną matką? Z koleżanką matki albo matką koleżanki można jeszcze przełknąć, patrz obecny prezydent Francji. Poznał swoją żonę, kolegując się w szkole z jej córką. Ale z matką? Chyba, że dziwnym zbiegiem okoliczności nie wiesz, że twoja żona to twoja matka. Dowiadujesz się o tym już, jak masz z nią czworo dzieci, a twoje państwo, na którym ciąży klątwa, się sypie.
Edyp poślubił więc swoją matkę Jokastę i miał z nią czworo dzieci: dwóch synów i dwie córki.
Synowie:
- Polinejkes, w skrócie, Polinik.
- Eteokles, czyli Eteokl.
Córki:
- Antygona,
- Ismena.
Kiedy już wie, w co się wpakował, do tego jego żona popełnia samobójstwo, zrozpaczony wyłupuje sobie oczy, opuszcza państwo i oddaje władzę. Ustalono, że bracia będą rządzić na zmianę, rok jeden, rok drugi z nich. Pierwszy na tronie zasiadł Eteokl. Władza jednak uzależnia i po roku nie zamierzał jej oddawać. Tak doszło do wojny, w której zginęli obaj bracia. W ten sposób na tronie zasiadł Kreon, wuj całej czwórki. Jego żoną była Eurydyka, z którą miał jednego syna - Hajmona.
Według wierzeń starożytnych Greków, aby osoba zmarła trafiła do Hadesu, jej ciało musi zostać pochowane. Inaczej jej dusza cierpi i błąka się, dotyka ją kara bogów. Kreon jednak nie zgadza się na pochowanie Polinika, który według niego jest zdrajcą. Doprowadził do wojny, atakując miasto i swojego brata. Nie interesuje go to, że Eteokl nie dotrzymał umowy i nie oddał bratu władzy w umówionym terminie. Rozkazuje, aby ciało zdrajcy zostało wyrzucone na pożarcie sępom. Oburzona jest tym jedna z sióstr, Antygona. Obowiązkiem żyjących wobec prawa boskiego jest pochowanie z szacunkiem zmarłych. Sprzeciwia się woli nowego władcy, Kreona, czyli swojego wuja i jednocześnie przyszłego teścia. Antygona bowiem jest narzeczoną Hajmona. I znowu dziwactwo: Antygona i Hajmon to kuzynostwo, cioteczne rodzeństwo, w każdym razie bliska rodzina. I mamy następną tragedię.
Antygona - streszczenie
Skup się na nazwach poszczególnych części. Nie ma tu rozdziałów czy aktów. Zapamiętaj podział tekstu. To tak jak czołówka, odcinki w serialu i podsumowanie sezonów.
PROLOGOS - przedstawia temat
Antygona rozmawia z Ismeną. Antygona - typ niepokorny, z charakterem, krnąbrna, samowolna. Ismena - słaba, strachliwa, nijaka.
Antygona chce pochować brata wbrew rozkazom Kreona. Ismena boi się jej pomóc.
PARODOS - pierwsza pieśń, którą śpiewa chór. Chór w tragedii greckiej być musi. Tu panowie śpiewają, o tym, co było w prologos. Dodatkowo wychwalają dobrego brata, zabitego przez złego brata - najeźdźcę.
EPEISODION I - skojarz z ROZDZIAŁEM i angielskim EPISODE
Kreon oznajmia zebranym, że najważniejsze dla niego jest dobro miasta i posłuszeństwo wobec prawa ziemskiego. Wchodzi strażnik ze straszną wiadomością - zniknęło ciało Eteokla, ktoś go pochował. Wściekły Kreon podejrzewa strażnika o zdradę i każe mu natychmiast odnaleźć tego, kto to zrobił. Nie ma ciała, to je znajdź, i znajdź do cholery tego, kto mi się sprzeciwił, albo ty za to odpowiesz. Ja tu rządzę. Takie jest przesłanie wściekłego Kreona.
STASIMON 1 - PIEŚŃ CHÓRU - zapamiętaj, tylko pierwsza pieśń to PARODOS, reszta to STASIMONY 1,2,3,4,5. Maksymalnie może ich być 5. Stasimon to taki przerywnik, refren między episodionami.
Chór śpiewa w tym stasimonie o tym, że ci którzy przestrzegają prawa są dobrzy, ci którzy je łamią, zasługują na potępienie.
EPEISODION 2
Strażnik przyprowadza Antygonę, którą złapał przy grobie brata. Próbowała znowu go pochować. Wcześniej Kreon kazał rozkopać ciało. Wszyscy już wiedzą, że to ona nie posłuchała rozkazu władcy. Antygona nie boi się wuja, nie wykazuje żalu i skruchy. Oznajmia, że dla niej liczy się prawo boskie i przed nim odpowiada. Nie boi się kary śmierci. Pojawia się też Ismena, którą Kreon oskarża o pomoc siostrze. O dziwo, Ismena nie zaprzecza. Chce ponieść karę razem z siostrą. Dlaczego? Nie do końca wiadomo. Antygona jednak się na to nie godzi. Ismena nie jest jej partnerką w łamaniu prawa. Ismena próbuje jeszcze wzbudzić litość Kreona, przypominając mu o związku Antygony z jego synem. Chce przecież zabić swoją przyszłą synową, miłość jego syna. Kreon jest niewzruszony, nie chce takiej synowej. Zamyka siostry w areszcie domowym.
STASIMON II
Chór użala się nad kondycją rodziny Kreona. Starcy zwracają uwagę, że jednak trzeba słuchać też praw boskich.
EPEISODION III
Pojawia się syn Kreona, Hajmon. Początkowo podkreśla, że nie będzie buntował się przeciwko ojcu. Opowiada mu jednak co słyszy w mieście. Ludzie boją się Kreona, żałują Antygony, podziwiają ją. Wściekły ojciec chce zabić Antygonę na oczach narzeczonego. Oburzony i zrozpaczony Hajmon wychodzi. Ojciec nie karze Ismeny, za to rozkazuje zamknąć Antygonę za murem na pustyni i skazuje ją na śmierć głodową. Dziewczyna dostaje jednak nieco jedzenia, aby bogowie nie zesłali klątwy.
STASIMON III
Chór śpiewa pieśń o miłości i pożądaniu.
EPEISODION IV
Ta część to rozpacz Antygony, płacz nad losem, nieszczęściem, śmiercią, która ją czeka. Straż prowadzi ją na śmierć. Jest tu jej dialog z chórem, który uważa, że jest sama sobie winna, bo złamała prawo. Do tego ściga ją klątwa rodzinna.
STASIMON IV
Chór opowiada o innych bohaterach, którzy zginęli w podobny sposób jak Antygona: DANAE, OJCIEC BOREASZ. To imiona łatwe do zapamiętania, więc chociaż jedno zapamiętaj dla przykładu.
EPEISODION V
Nadchodzi Tyrezjasz, wróżbita. Przewiduje, że źle się ta cała sytuacja może skończyć dla Kreona i lepiej niech daruje Antygonie karę. Przestraszony Kreon go słucha. Nakazuje pochować ciało i chce spróbować odkręcić to, co namotał. Biegnie uwolnić Antygonę.
STASIMON V
Tym razem pieśń do Bakchosa, patrona Teb, o pomoc.
EKSODOS - ostatnia pieśń chóru, kończy przedstawienie, chór wychodzi. Tu miesza się ze sprawozdaniem posłańca.
Pojawia się posłaniec, który opowiada tragiczne zdarzenia:
- Antygona się powiesiła,
- Hajman zrozpaczony popełnił samobójstwo,
- Eurydyka (żona Kreona), też tego nie wytrzymuje i się zabija.
Antygona - Sofokles: motywy i opis bohaterów
Skrót podstawowych informacji o dramacie.
1. MOTYWY WYSTĘPUJĄCE W ANTYGONIE
- władza,
- moralność,
- konflikt pokoleń,
- miłość,
- cierpienie,
- zbrodnia,
- wojna,
- śmierć.
2. CECHY GŁÓWNYCH BOHATERÓW
Antygona
- odważna,
- zadziorna,
- z charakterem,
- porywcza,
- zdeterminowana,
- wierna,
- silna,
- kieruje się uczuciami
Kreon
- apodyktyczny,
- tyran,
- rządny władzy,
- dumny,
- kieruje się rozumem,
- uparty
3. NAJWAŻNIEJSZA TERMINOLOGIA DO ZAPAMIĘTANIA
- konflikt tragiczny: problem polega na tym, że trzeba opowiedzieć się za jedną stroną konfliktu, a nie wiadomo, którą wybrać, bo obie mają taką samą wartość. W tym przypadku trzeba zdecydować: prawo ziemskie czy prawo boskie,
- konflikt władzy,
- konflikt pokoleń (Kreon i Hajman, ojciec i syn),
- prawa jednostki a prawo państwowe,
- sytuacja tragiczna,
- tragizm.
Antygona - cechy tragedii antycznej
ZASADA TRZECH JEDNOŚCI
- czasu - wszystkie wydarzenia mieszczą się w 24 godzinach,
- miejsca - wszystko dzieje się w jednym miejscu, jak coś się rozgrywa gdzie indziej, informuje o tym chór albo ktoś, kto pojawia się na scenie i o tym opowiada.
- akcji - wszystko skupia się wokół jednego wątku.
Przykład: byliście ze znajomymi na wyjeździe, który trwał 24 godziny. Wszystkie zdarzenia miały miejsce w domku na Mazurach. Jeżeli w tym czasie coś się zdarzyło poza nim, w lesie, nad jeziorem, w sklepie, widz wie o tym, bo ktoś to opowiada. Scala wszystko wątek: Ania przespała się z Piotrkiem, a dziewczyna Piotrka, Ani przyjaciółka, nic o tym nie wie. I nagle się dowiaduje.
ZASADA DECORUM
- Język podniosły, nie używano języka potocznego, z ulicy. Sztuka musiała być napisana eleganckim językiem.
- Na scenie nie pokazywano scen śmierci i okaleczeń. Nie było miejsca dla Dextera. O tym opowiadali posłańcy.
- Nie mieszano rodzajów: w komedii nie było elementów tragicznych, w tragedii nie było scen komediowych.
Ważną cechą dramatu antycznego była liczba aktorów na scenie: maksymalnie 3 osoby.
Antygona - dla ambitnych
W filmie Andrzeja Wajdy, Katyń, bohaterka grana przez Magdalenę Cielecką walczy o symboliczny grób brata zamordowanego w Katyniu. Jednym z najbardziej znanych w Polsce i na świecie nawiązań do Antygony jest współczesny dramat Janusza Głowackiego "Antygona w Nowym Jorku”. Janusz Głowacki może być ci znany jako scenarzysta kultowego Rejsu, Wałęsy. Człowieka z nadziei i współscenarzysta Zimnej wojny Pawła Pawlikowskiego.
