Nowe unijne przepisy. Stacje ładowania samochodów elektrycznych co 60 kilometrów

Spis treści

1. AFIR, czym jest? Co oznacza ten skrót?
2. AFIR - najważniejsze założenia. Stacje ładowania co 60 km
3. AFIR w Polsce. "Konieczność podniesienia mocy infrastruktury o prawie połowę w mniej niż dwa lata"
4. Co to jest sieć TEN-T, jakie drogi w Polsce tworzą TEN-T?
5. Korytarze sieci bazowej TEN-T przebiegające przez Polskę

AFIR, czym jest? Co oznacza ten skrót?

AFIR to skrót od Alternative Fuels Infrastructure Regulation (Rozporządzenie w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych). To unijna dyrektywa, które weszła w życie 13 kwietnia 2024 roku. Nowe prawo zostało przyjęte w ramach pakietu Fit for 55, który zakłada redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r. (w porównaniu do 1990 r.). W 2050 r. UE ma być neutralna klimatycznie.  

AFIR - najważniejsze założenia. Stacje ładowania co 60 km

Rozporządzenie wyznacza konkretne cele, które państwa UE mają zrealizować do 2025, 2030 i 2035 roku. Najważniejsze założenie AFIR to zwiększenie (zagęszczenie) liczby stacji ładowania pojazdów elektrycznych (i wodorowych) i ich łącznej mocy. 

Główne cele AFIR:

• Do 2025: Wybudowanie stacji (stref) ładowania samochodów osobowych i dostawczych o łącznej mocy 400 kW, z co najmniej jedną ładowarką o mocy minimum 150 kW maksymalnie co 60 kilometrów na sieci bazowej TEN-T po obu stronach trasy (transeuropejska sieć transportowa TEN-T, czym jest ta sieć, wyjaśniamy poniżej); Do 2027 łączna moc tych stref ma wzrosnąć do 600 kW;
• Do 2027 roku: Wybudowanie stref ładowania o mocy minimum 300 kW (co najmniej jeden punkt ładowania o mocy minimum 150 kW) maksymalnie co 60 kilometrów na połowie długości sieci kompleksowej TEN-T; Do 2035 na całej długości strefy łącznej o mocy 600 kW;
• Do 2030: Budowa stref ładowania samochodów ciężarowych o łącznej mocy minimum 3600 kW (przynajmniej dwa punkty po 350 kW) co 60 kilometrów wzdłuż sieci bazowej TEN-T i co 100 kilometrów na sieci kompleksowej TEN-T (strefa: 1500 kW, minimum jeden punkt o mocy 350 kW);
• Do 2030: Budowa stacji tankowania wodoru dla samochodów osobowych i ciężarowych na wszystkich węzłach miejskich i co 200 kilometrów wzdłuż sieci bazowej TEN-T;
• Do 2030: Porty morskie przyjmujące pewną minimalną liczbę dużych statków pasażerskich lub kontenerowców muszą zapewnić im dostęp do energii elektrycznej pobieranej z lądu;
• Do 2025: Lotniska muszą zapewnić samolotom podczas postoju elektryczność przy wszystkich bramkach, a do 2030 r. przy wszystkich stanowiskach oddalonych;
• W punktach ładowania i tankowania użytkownicy pojazdów elektrycznych lub zasilanych wodorem muszą mieć możliwość płatności kartami lub zbliżeniowo, bez konieczności posiadania abonamentu czy aplikacji, a ceny muszą być w pełni przejrzyste. Operatorzy punktów ładowania lub tankowania muszą zapewnić użytkownikom pełne elektroniczne informacje o dostępności punktów, czasie oczekiwania i cenach na stacjach.

Jak podano pod koniec 2023 roku na rządowej stronie gov.pl, w propozycji rozmieszczenia infrastruktury ładowania dla pojazdów osobowych na bazowej sieci TEN-T do 2030 r. uwzględniono 166 lokalizacji, z czego 145 to Miejsca Obsługi Podróżnych, w tym osiem, będących jeszcze w realizacji, natomiast 25 to parkingi, które nie są zarządzane przez GDDKiA. W przypadku infrastruktury ładowania dla pojazdów ciężarowych, w 2025 roku kierowcy będą mogli skorzystać ze stacji ładowania w 29 lokalizacjach (moc strefy HDV 1400 kW), w 2027 roku będzie to już 77 lokalizacji (moc strefy HDV 2 800 kW), a w 2030 roku 166 lokalizacji (moc strefy HDV 3600 kW). Przygotowano także propozycję 34 lokalizacji, w których zostanie rozmieszczona infrastruktura stacji tankowania wodoru.

AFIR w Polsce. "Konieczność podniesienia mocy infrastruktury o prawie połowę w mniej niż dwa lata"

Eksperci mówią o rewolucji i wielkim wyzwaniu, przed jakim stoi Polska. – AFIR nakłada na wszystkie państwa członkowskie bardzo ambitne, bezpośrednio wiążące obowiązki w tym obszarze. Jednym z nich jest konieczność dostosowania łącznej mocy stacji ładowania na każdy zarejestrowany samochód z napędem elektrycznym (1,3 kW w przypadku BEV i 0,8 kW w przypadku PHEV). W przypadku Polski oznacza to konieczność podniesienia mocy infrastruktury o prawie połowę w zaledwie mniej niż dwa lata. Wypełnienie wymogów rozporządzenia wymaga aktywizacji i pełnego zaangażowania wszystkich, najważniejszych interesariuszy oraz dokładnego zaplanowania dalszych kroków. Bez zmian prawnych i niezbędnych inwestycji poczynionych w najbliższych miesiącach nie będziemy w stanie sprostać wymogom AFIR wyznaczonym nie tylko na rok 2025, ale również na 2035 – mówi Aleksander Rajch, Członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych.

Co to jest sieć TEN-T, jakie drogi w Polsce tworzą TEN-T?

Transeuropejska Sieć Transportowa – TEN-T jest instrumentem służącym koordynacji oraz zapewnieniu spójności i komplementarności inwestycji infrastrukturalnych, czytamy na gov.pl. Układ ten obejmuje sieć bazową, stanowiącą podstawę rozwoju sieci transportowej, na której mają koncentrować się działania unijne, w szczególności na odcinkach transgranicznych, brakujących ogniwach, połączeniach multimodalnych i najważniejszych wąskich gardłach i sieć kompleksową, zapewniającą dostępność i łączność wszystkich regionów Unii. Polska sieć TEN-T obejmuje w sumie 7500 km, to przede wszystkim autostrady i drogi ekspresowe. 

Korytarze sieci bazowej TEN-T przebiegające przez Polskę

Korytarz Bałtyk – Adriatyk:

• Gdynia – Gdańsk – Katowice/Sławków
• Gdańsk – Warszawa – Katowice/Kraków
• Katowice – Ostrava – Brno – Wien
• Szczecin/Świnoujście – Poznań – Wrocław – Ostrava
• Katowice – Bielsko-Biała – Žilina – Bratislava – Wien
• Wien – Graz – Villach – Udine – Trieste
• Udine – Venezia – Padova – Bologna – Ravenna – Ancona
• Graz – Maribor – Ljubljana – Koper/Trieste

Korytarz Morze Północne - Bałtyk:

• Luleå – Helsinki – Tallinn –Rīga
• Ventspils – Rīga
• Rīga – Kaunas
• Klaipėda – Kaunas – Vilnius
• Kaunas – Warszawa
• granica BY – Warszawa – Łódź/Poznań – Frankfurt (Oder) – Berlin – Hamburg – Kiel
• Łódź – Katowice/Wrocław
• granica UA – Rzeszów – Katowice – Wrocław – Falkenberg – Magdeburg
• Szczecin/Świnoujście – Berlin – Magdeburg – Braunschweig – Hannover
• Hannover – Bremen – Bremerhaven/Wilhelmshaven
• Hannover – Osnabrück – Hengelo – Almelo – Deventer – Utrecht
• Utrecht – Amsterdam
• Utrecht – Rotterdam – Antwerpen
• Hannover/Osnabrück – Köln – Antwerpen

Izera - prototyp polskiego samochodu elektrycznego, zdjęcia: